Τι πραγματικά γνωρίζουμε για την ρύπανση στο Βόρειο Ευβοϊκό;

Ευβοϊκός

Στις αναζητήσεις του να κατανοήσει το πρόβλημα της ρύπανσης του Βόρειου Ευβοϊκού, ο kireas.org ανακάλυψε πόσο λίγη πραγματικά πληροφόρηση είναι προσβάσιμη στο κοινό. Παρά τα επιστημονικά προγράμματα παρακολούθησης της ρύπανσης του Ευβοϊκού η πρόσβαση σε αυτές τις πληροφορίες είναι περιορισμένη.

Προφανώς, η σχετική νομοθεσία για πρόσβαση του κοινού στις δημόσιες αρχές για παροχή πληροφοριών σχετικά με το περιβάλλον δεν εφαρμόζεται. Η νομοθεσία επιβάλει ότι τα δεδομένα που προκύπτουν από τον έλεγχο δραστηριοτήτων που επηρεάζουν ή ενδέχεται να επηρεάσουν το περιβάλλον να καθίστανται διαθέσιμα σε ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων που είναι εύκολα προσιτές στο κοινό. Μάλιστα, σε περιπτώσεις άμεσης απειλής του περιβάλλοντος όλες οι πληροφορίες θα πρέπει να διαδίδονται χωρίς καθυστέρηση ώστε να επιτρέπουν στο κοινό την δυνατότητα να λάβει μέτρα για την πρόληψη ή τον περιορισμό των ζημιών. Οι πληροφορίες που διατίθενται στο κοινό θα πρέπει να είναι ενημερωμένες, ακριβείς και συγκρίσιμες. Αντίθετα όμως, τα λίγα στοιχεία που βλέπουν την δημοσιότητα είναι ασαφή και δύσκολα συγκρίσιμα με τους δείκτες και τα όρια που προβλέπει η νομοθεσία.

Έκπληξη επίσης δημιουργεί το γεγονός ότι επικίνδυνοι ρύποι που «βιομεγεθύνονται» και έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να ανιχνευτούν σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα ψάρια όπως ανακοινώθηκε πρόσφατα δεν ελέγχονται (ή αν ελέγχονται τα στοιχεία δεν δημοσιοποιούνται). Η «βιομεγέθυνση» αναφέρεται στην εκθετική αύξηση της συγκέντρωσης των ρύπων στους ζώντες οργανισμούς καθώς ανεβαίνουμε επίπεδα στην τροφική αλυσίδα του Β. Ευβοϊκού. Σε αυτή την περίπτωση καθώς ανεβαίνουμε από τα φυτοβένθος στο ζωοβένθος και τέλος στα ψάρια (δες λεπτομερείς εξηγήσεις αυτού του φαινόμενου στο kireas.org/evoikos.htm). Ρύποι που «βιομεγενθύνονται» περιέργως έχουν μετρηθεί και ανιχνευτεί στα χαμηλότερα επίπεδα της τροφικής αλυσίδας του Β. Ευβοϊκού, αλλά δεν δημοσιεύονται στοιχεία για τα ανώτερα επίπεδα της αλυσίδας.

Η πληροφόρηση γίνεται αξιοπρεπέστερη στους Ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Στοιχεία από το Ευρωπαϊκό Μητρώο Τοξικών Ρύπων δίνουν μια ακριβέστερη εικόνα της ρύπανσης, αν βέβαια μπορούμε να εμπιστευτούμε τα στοιχεία. Πρόσφατα το ΥΠΕΚΑ ανακάλυψε ελλείψεις στο σύστημα μέτρησης ρύπων εγκατάστασης IPPC στο Β. Ευβοϊκό. Γεγονός που δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για το πραγματικό μέγεθος της ρύπανσης που καταγράφεται στο μητρώο ρύπων και τους πιθανούς κινδύνους στην δημόσια υγεία.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος έχει ένα σύστημα βαθμολόγησης της οικολογικής ποιότητας των υδάτων της ΕΕ. Η οικολογική κατάσταση των νερών του Β. Ευβοϊκού βαθμολογείται με ένα 3 σαν «μέτρια» (5 είναι το άριστα). Ο ίδιος οργανισμός μας ενημερώνει όμως ότι δεν έχει επαρκή στοιχεία για να αξιολογήσει την «χημική κατάσταση» των υδάτων του Β. Ευβοϊκού που ταξινομείται σαν «άγνωστη»!. Και πάλι γεννιούνται ερωτηματικά για τις αρμόδιες αρχές που παρακολουθούν (αν παρακολουθούν) τα επίπεδα ρύπανσης στον Β. Ευβοϊκό εδώ και δυο δεκαετίες που έχουν ξεκινήσει οι κινητοποιήσεις . Παρήγορα, η ΕΕ έχει θέσει στόχο μέχρι το 2015 ότι όλα τα υδατικά συστήματα θα πρέπει να έχουν "καλή" οικολογική ποιότητα και μαλιστα κάνει λόγο για περιβαλλοντική αποκατάσταση των «μέτριων» όπως ο Ευβοϊκός περιοχών. Η νέα στρατηγική της ΕΕ για την βιοποικιλότητα προβλέπει σημαντική αύξηση των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών.

Τι θα έπρεπε να είχε γίνει; Η σχετική εθνική νομοθεσία απαιτεί από τις αρμόδιες αρχές να διασφαλίσουν το μέγιστο δυνατό οικολογικό δυναμικό των νερών του Ευβοϊκού, θέτει όρια στις επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις ρύπων, προαπαιτεί αδειοδότηση για την απόρριψη επικινδύνων ουσιών, επιβάλει την κατάρτιση προγράμματος ειδικών μέτρων κατά της ρύπανσης (από την Διεύθυνση Υδάτων της Στερεάς Ελλάδας), την εκπόνηση διαχειριστικού σχεδίου για τα νερά του Ευβοϊκού (από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων) την κατάρτιση σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων (από τους ρυπαίνοντες), τον καθυστερημένο χαρακτηρισμό του σαν ευαίσθητη περιοχή για την ρίψη επεξεργασμένων αστικών λυμάτων, την οριοθέτηση προστατευόμενων περιοχών (από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων), για να αναφερθούν μερικά από τα μέτρα που προβλέπονται. Το ερώτημα προς τις αρμόδιες αρχές είναι τι πρόοδος έχει γίνει σε αυτούς τους τομείς;
Στα πλαίσια της ελλιπούς πληροφόρησης ο kireas.org κάνει έκκληση στις αρχές που παρακολουθούν την ρύπανση του Ευβοϊκού να κάνουν εύκολη την πρόσβαση του κοινού στις διαθέσιμες πληροφορίες.

Παράλληλα, ο kireas.org συγκέντρωσε από διαφορές πηγές πληροφορίες για τον Βόρειο Ευβοϊκό για μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η περιοχή που ίσως βοηθήσουν στην ανάληψη των καταλληλότερων δράσεων. Οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες στο kireas.org/evoikos.htm και συμπεριλαμβάνουν στοιχεία σχετικά με τα παρακάτω:

-την μορφολογία του Β. Ευβοϊκού,

-τους ζώντες οργανισμούς στα νερά του κόλπου,

-τις προστατευόμενες περιοχές,

-τα προβλήματα της υπέρ-αλίευσης,

-την ποιότητα των νερών,

-τις πηγές και την έκταση της ρύπανσης,

-τις επιπτώσεις της ρύπανσης στο περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία

-το τι προβλέπει η νομοθεσία και

-ποιοι φορείς μπορούν να βοηθήσουν

Περισσότερες πληροφορίες για τον Βόρειο Ευβοϊκό στο kireas.org/evoikos.htm